Isa sa pinaka-makasaysayang hakbang na ipinatupad ng pamahalaan ng Pilipinas ay ang pagsasagawa ng automated election system noong 2010. Bagaman sa unang pagkakataong ginamit ang makabagong teknolohiya sa halalan dito sa bansa ay nagkaroon ng mga aberya at napakaraming sektor ang nagduda’t natakot sa inilabas na resulta ng mga precinct count optical scan (PCOS) machines, maituturing pa ring tagumpay sa pangkalahatan ang 2010 elections na nagluklok kay Senador Benigno “Noynoy” Aquino III bilang ika-15 pangulo ng Republika.

Bago maganap ang halalan ngayong araw na ito ay bumalik ang mga alinlangan sa kaayusan ng automated elections. Tiniyak man ng Commission on Elections (COMELEC) na magiging maganda ang sistema ng mga PCOS, ay naglabasan pa rin ang mga hinala ng pagkabalido ng magiging resulta nito bunsod ng gulong kinasangkutan ng Smartmatic-TIM sa IT provider nito sa Estados Unidos. Nagresulta ito ng pagka-delay ng source code ng mga PCOS, o ang human readable instruction sa paggamit ng mga makina kung sakaling may mangyaring hindi tama sa kalagitnaan ng pagpoproseso at transmission ng mga ito. Sa napakaraming isyung naglabasan, ngayong Mayo 13, Lunes, ay tuloy na tuloy na ang Halalan 2013.

—

Labinlimang minuto bago mag-ikapito ng umaga ay dumating na ako sa Mababang Paaralang Isabelo delos Reyes sa Tundo, ang eskuwela kung saan ako bumoboto. Maraming tulad ko ang naging maagap sa pagboto kaya’t nakakatuwang makita ang ganitong senaryo. Tumunog ang school alarm, hudyat ng pagbubukas ng halalan.

Precinct No, 0152-A. Madali kong nahanap ang aking presinto, agad na hinanap ang aking pangalan sa official list at umupo sa waiting list. Labinlimang minuto na ang nakalipas at hindi tulad ng mga kasama ko sa presinto ay pinilit kong maging kalmado sa hindi normal na paghihintay. Lumabas ang head ng board of election inspectors (BEIs) at sinabi sa mga naiinis nang botante na hindi gumagana ang PCOS machine at ilalagay ang mga balota sa isang itim na kahon, saka bibilangin pagkatapos ng alas-7:00 ng gabi. Sa puntong ito ay hindi ko na napigilang mangamba na hindi ko makakaharap ang makinang kinakapanabikan kong makita simula noong 2010. Kahit sinabi ng head ng BEIs na itinawag na nila sa Manila COMELEC office ang problemang ito’y pinipilit ko pa ring magtimpi ng pangamba sa nangyari. Itinatak ko nga sa sarili ko na hindi ako aalis sa presintong ito hangga’t hindi ko nakikitang kinakain ng PCOS ang aking balota.

Nagpatuloy ang mga minuto ng paghihintay at ang iba sa mga kasama ko’y sumambulat na ang galit sa sobrang tagal ng pagsasaayos. Habang nasa aking upuan ay nakita ko sa di kalayuan ang mga poll watcher ng partido ni mayoralty candidate Joseph “Erap” Estrada mula sa grupong Kaagapay. Nairita ako sa aking nakita nang may iilan sa kanila ang nanigarilyo sa mismong loob ng paaralan. Binabalewala nila ito kahit pa may mga paalalang nakapaskil sa paligid ng mga presinto. Hindi ako natakot at kinunan ko ng video ang isa sa kanila, ngunit hindi naman nila ako nahalata. Lalo lang nilang pinatunayan na tama ang pananampalataya kong si Mayor Alfredo S. Lim pa rin ang uupo sa pinakamataas na luklukan ng City Hall.

http://www.youtube.com/watch?v=dM_cSVZB4pc&feature=youtu.be

Dumaan ang mahigit isang oras na paghihintay. Upang hindi mabagot ay kinakabisado ko ang mga iboboto ko. Nilagay ko siya sa notepad ko sa smartphone para may kodigo ako habang bumoboto. Patuloy ang pagtagal ng oras at tuluyan na ngang nagalit ang mga katabi ko kaya hindi na ako nag-atubiling makialam sa sistema ng pila. Sa pakikisama ng mga kapwa ko botante ay naayos din kami at doon na nagsimulang sabihin sa amin na naayos na ang PCOS.

Sa loob ng dalawang oras na paghihintay ay nakapasok din ako sa presinto, pumirma sa listahan, kinuha ang balota at nilagay ang mga pinanindigan kong kandidato, at pinasok na nang tuluyan sa PCOS machine. Sa wakas, ako ang ika-41 matagumpay na botante sa aking presinto at natapos lang ang buong proseso sa loob lamang ng limang minuto.

Narito ang aking mga binoto:

SENATORS: Alcantara / Angara / Aquino / Belgica / Cayetano / Escudero / Hagedorn / Hontiveros / Legarda / Magsaysay, Ramon Jr. / Pimentel / Poe

PARTY-LIST: Agham

CONGRESSMAN: Asilo

MAYOR: Lim

VICE MAYOR: Veloso

COUNCILORS: Alfonso / Dela Cruz / Dumagat / Lim, Cristy / Lim, Moises / Venancio

—

Hindi perpekto ang mga makina kaya’t hindi mawawala ang posibilidad na magkaroon ito ng aberya. May ganito mang pangamba ay kailangan nating manampalataya sa hakbang ng mga awtoridad na mareresolbahan nila iyon. Tao pa rin ang kayang mag-manipula sa mga PCOS kaya’t kung maninindigan tayong magiging mapayapa at maayos ang halalan tulad ng pagtitiwala natin sa gobyerno, magiging maayos din ang takbo ng ating bansa kung saan bahagi ng proseso ang ating matiyagang pagboto.

#iwearyellow