FAST POST #25: Huling Araw, Unang Araw…

Hunyo 30, 2013Mag-iwan ng puna

Huling araw.
Ika-tatlumpung araw ng Hunyo.

Dalawampung taon na ang nakaraan nang maging mahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas ang petsang ito. Sa araw na ito, isang beses sa tatlong taon o kaya’y isang beses sa anim na taon, ay nanunumpa ang mga lingkod ng bayan na inihahalal ng bayan upang tapat na maglingkod at maging produktibong bahagi ng pundasyon ng pamahalaan. Itinatanghal sa taumbayan ang isang indibidwal na pinagkatiwalaan ng mga boto sa nakalipas na halalan at mangangakong magiging karapat-dapat siya sa tiwalang ibinigay ng mga botanteng umaasa ng magandang bukas para sa sarili, sa pamilya at para sa komunidad na kanilang panirahan.

Hindi ganito kahalaga sa akin ang araw na ito, lalo na ngayon, ika-30 ng Hunyo 2013. Bagaman tanggap ko na ang isang “hindi inaasahang” pangyayari sa lungsod ng Maynila, may kirot pa rin sa aking puso at pagkabagabag sa aking utak ang pagsisimula ng isang bagong pamahalaan na may mga bahid na ng dungis sa pagkatao. Ang petsang ito magtatapos ang termino ni Manila Mayor Alfredo S. Lim, ang itinuturing na tunay na ama ng lungsod na siyang nagdala ng pamumunong may mataas na moral para sa pagseserbisyo sa mga taga-Maynila. Natalo man, naipakita sa resulta ng halalan ang napakahigpit na laban kung saan napapatunayan pa rin na siya ay lubos na pinagkakatiwalaan ng mga Manilenyo. Malungkot ako hindi dahil nakaanib ako sa kanyang kampanya noong nakaraang eleksyon. Malungkot ako dahil sa gitna ng kanyang edad ay naroon pa rin ang katapangan ng kanyang mga mata, tikas ng kanyang katawan at talas ng kanyang pag-iisip – isang pisikal na kapangyarihang sapat upang bigyan pa ng isang magandang termino ang pangunahing lungsod ng Pilipinas.

Pero sabi ng iba, minsan, gumagalaw ang tadhana ayon sa kagustuhan ng tao, at marahil ay eto na nga ang panahong iyon para sa lungsod. Ang pagkapanalo ni Manila Mayor at dating Pangulo ng Pilipinas Joseph Estrada ay puno ng kontrobersiya dulot ng kanyang masaklap na pagkakatanggal sa pagka-presidente, at mga kinaharap niyang kaso ng pandarambong at pagsira sa tiwala ng publiko. Hanggang sa ngayon ay nakadikit sa kanyang anino ang eskandalong iyon dahil kasalukuyang dinidinig sa Korte Suprema ang disqualification case laban sa kanya. Sa kabila niyon ay hinayaan siya ng Mataas na Hukuman ang kanyang panunumpa ngayong araw bilang bagong alkalde ng lungsod na ilang minuto mula ngayon ay magaganap na.

Unang araw.
Ika-tatlumpung araw ng Hunyo.

Masama ang loob ko sa masaklap na pangyayaring ito sa Maynila, ngunit patuloy akong nananatili sa prinsipyong isinapuso ko at wala akong dahilan upang lumabas sa paninindigang ito. Una kong nabanggit sa aking Facebook post na bilang bahagi ng isang panibagong laban sa maaaring “gawin” ng bagong gobyerno sa lungsod ay una kong lalabanan ang sarili ko. Hinamon ko ang aking sarili na paunlarin ang pisikal kong katangian upang mapaunlad ang aking moral, emosyonal at sosyal na katangian na siyang sandata ko sa paglilingkod sa mga kabataan.

Sabi ko sa isang kaibigan, hindi ako naniniwalang sa Hunyo a trenta ang huling araw ng isang gobyernong nagpatanto sa akin na pahalagahan ang ibinibigay ng pamahalaan at pagkatiwalaan ang mga lingkod-bayan ayon sa kanyang kakayahan at pag-uugali. Hangga’t nasa kalooban pa ng mga taong naninindigan ang kulay dilaw, ang araw na ito ang magiging unang araw ng isang panibagong pagtatayo sa prinsipyong dilaw sa lungsod ng Maynila. Sa pamamagitan nito ay gagamitin kong instrumento ang aking sarili upang ipakita sa sinumang mga “bumaligtad” na pinili nila ang kanilang desisyon para lamang magpadala sa agos ng kasikatan at panandaliang kagandahan. Marahil, kahit mahirap man para sa aking gawin ang bagay na ito dahil ilang beses na akong nabigong ituloy ito, eto na ang tamang panahon ng pagsisimula patungo sa mas matatag na ako. Eto na ang totoong hamon para sa akin bilang isang tao, bilang isang Manilenyo at bilang isang Pilipino.

Hindi ako natatakot na ilantad sa lahat na ako ay patutuloy na nakasuot ng dilaw sapagkat walang nagbigay sa akin ng ganitong klaseng pagtitiwala at pagpapahalaga kundi ang pamahalaang lungsod ng Maynila na pinamumunuan ni Mayor Lim. Ipinagpapasalamat ko sa Panginoon na binuwag niya ang aking kaisipan na walang tamang gagawin ang mga nakaupo sa pwesto kundi mangulimbat sa kaban ng bayan. Dahil sa prinsipyong dilaw mula sa Manila City Hall ay unti-unti kong natutunan ang “tunay na misyon” ko sa buhay na dati’y nagniningas lang sa aking kamulatan. Bilang pasasalamat at pagtanaw ng walang hanggang respeto ay maninindigan naman ako para sa pinaniniwalaan ni Mayor Lim at iyon ay sasalamin sa aking sarili sa susunod na tatlong taon para sa lungsod.

Gayunpaman, binabati ko si Mayor Joseph Estrada, sampu ng kanyang mga opisyal, sa pagtataguyod ng bagong pahina ng kasaysayan. Gamit ang prinsipyong dilaw, gagawin ko pa rin ang aking sinumpaang tungkulin na makatulong sa kabataan at makakatulong ng pamahalaan sa pagsasaayos ng Maynila. Tulad ng natutunan ko sa butihing Mayor Lim, magbibigay ako ng tiwala sa administrasyong ito, at sana lang, huwag nilang sirain ang pagtitiwalang ko na kahalintulad ng milyon-milyong Manilenyong nagtitiwala sa sinasabi ninyong “pagbuhay” sa glorya ng Maynila.

Kasiyahan nawa ako ng Panginoon.

FAST POST #24: Ang Informal Settlers sa mga Estero at Kaginhawaang Dapat Nilang Matamo

Hunyo 27, 20133 mga puna

Nitong nakaraang mga araw ay napag-uusapan sa media ang pagpapaalis sa mga squatter (na ang politically-correct term ay “informal settlers”) sa tabi ng mga estero at mga ilog bilang bahagi ng paghahanda ng pambansang pamahalaan sa taon-taon nang problema ng pagbaha sa Kalakhang Maynila tuwing may bagyo. Kaalinsabay ng planong ito ang pagbibigay ng halagang 18,000 pesos sa bawat pamilya bilang pang-umpisa sa kanilang bagong buhay sa isang bagong bahay sa isang low-cost housing area kung saan libre ang kanilang renta sa loob ng isang taon. Maaari rin silang paglaanan ng puhunan kung gugustuhin nilang magkaroon ng sariling negosyo o pagkakakitaan. Sa kabila ng planong ito, marami sa kanila ang pumapalag at nagpupumilit na manatili sa kanilang mga “tahanan” dahil bukod sa malayo ang lilipatang permanent housing site ay hindi kumpleto ang kanilang mga pangangailangan sa nasabing lugar. May nakapanayam pa ngang nagkomento na para raw silang tinataboy sa labas ng Maynila dahil mahirap sila.

“Bakit ang arte ng informal settlers a.k.a. squatters?” Eto ang una kong nasabi nang marinig ko ang mga balitang kaugnay ng isyu. Lantad ang pagkagulat ko dahil nai-post ko pa ito sa Facebook.

Maaaring sa post ko ay iniisip ng iba na napakayabang ko o napaka-matapobre. Maaaring ang tingin sa akin ng iba ay malakas ang loob kong sabihin ito dahil nakatira ako sa isang maayos na komunidad sa Metro Manila at nakakatanggap ng basikong pangangailangan ng isang tao. Maaaring nabasa ng mga taong sangkot sa isyung ito ang na-post ko at tinuturing nila akong hindi makatao at kumakampi sa gobyernong walang pagmamahal sa maralitang tagalungsod. Ang sa akin lang, kung hindi makatao at maka-mahirap ang pamahalaan, hindi nila ihahain ang programang maglalagay sa kanila sa mas maayos na pamumuhay.

Napakasimple ng gustong mangyari ng administrasyong Aquino sa pag-aalis ng mga nakatira sa tabi ng daluyan ng tubig sa Kamaynilaan. Hindi na kailangang ipaliwanag sa mas mahahabang talakayan ang mga ito dahil dapat ay noon pa ito ginagawa ng ating mga nakaraang gobyerno. Malaking hakbang ito para sa ating Pangulo dahil dito masusubukan ang political will ng Palasyo pagdating sa pagsasaayos ng Metro Manila na siyang mukha ng buong Pilipinas.

Hindi ko matatangging lubos kong sinasang-ayunan ang programang ito dahil sa mga sumusunod na mithiin:

1. Tuluyang linisin ang mga estero at ilog. 2. Gawing produktibo ang mga estero tuwing tag-ulan. 3. Unti-unting buhayin ang mga estero at ilog. 4. Mailayo ang mga mamamayan sa sakit at hindi akmang pamumuhay sa gilid ng mga estero. 5. Iligtas ang mga mamamayan sa kapahamakang dulot ng baha na dadaloy sa mga estero. 6. Matuto ang mga apektadong indibidwal o pamilya na magsimula ng mas maayos na pamumuhay sa pamamagitan ng mga ibinigay na oportunidad ng pamahalaan. 7. Ipakita sa kanila na kahit bago man at malayo man sa Kamaynilaan ang kanilang nilipatan ay magagawa nitong maging maunlad kapag sila’y nagkakaisa. 8. Ipakitang hindi lang sa Maynila makikita ang kaunlaran at kaginhawaan. 9. Iparamdam na ang gusto lang ng gobyerno para sa kanila ay kaayusan at kaginhawaan para sa kanilang pamilya. 10. Ipa-realize na iwasang idahilan ang pagiging “mahirap” o gamitin ang salitang “mahirap” upang ilarawan ang sitwasyong dinaranas nila.

[Ang sumusunod na pangungusap ay post ko sa Facebook. Ito ang pinakasimple kong masasabi para sa ikasampung dahilan] Isa sa mga natutunan ko noong halalan ay ang hindi paggamit ng salitang “mahirap” sa kung anong kondisyon o sitwasyon ang mayroon tayo. Bakit? Subukan mong tanggalin ang salitang yan sa kaisipan mo at luluwag ang kalooban mo. OPTIMISM.

Maaaring hindi madali para sa gobyerno ang alisin ang mga “pasaway” sa mga estero, pero sana, SANA LANG, ay maisip nilang hindi mahalaga na sa lugar na hindi mo ligal na pag-aari ay doon ka ipinanganak, lumaki, nagkapamilya at mamamatay. Mas importante marahil na ibigay mo sa iyong pamilya o magiging anak mo ang isang bahay na maaangkin mo sa pamamagitan ng iyong pagpupursige at isang bagong buhay na malayo sa disgrasya at kawalang pag-asa.

Kabataan. Kasaysayan. Kinabukasan.

Hunyo 25, 2013Hunyo 25, 2013Mag-iwan ng puna

Masyadong mabilis ang mga pangyayari ngayong buwan na ito. Halos hindi ako nakapagsulat para sa ikatlong anibersaryo ng Aurora Metropolis dahil sa biglaang pagdating nito. Hindi ko inaasahan na walang kasing laki ang natanggap kong karangalan bilang isang kabataang lider ng lungsod ng Maynila. Pagkatapos ng panunumpa ng paglilingkod ng Katipunan ng Kabataang Maaasahan (KKM) kung saan ako ang tagapagtatag, inadya ng Panginoon sa pamamagitan ni Manila Mayor Alfredo S. Lim na ipagkatiwala sa akin ang isang malakihang proyekto na pinondohan ng lungsod sa pamamagitan ng Youth Development and Welfare Bureau. Ito ay ang makabuluhang pagpupulong ng mga kabataan, ang kauna-unahang Manila Young Leaders Assembly, na ginanap nitong ika-22 hanggang 23 ng Hunyo 2013 sa El Cielito Hotel, Boys Scouts of the Philippines Complex, Mt. Makiling National Park, Los Banos, Laguna.

Nais kong ibahagi sa inyo ang pinakamahalagang talumpati ng aking buhay, ang opening speech ng inyong lingkod sa Manila Young Leaders Assembly. Isang karangalang itanghal ang isang programang inihahandog para sa mga piling kabataang lider ng lungsod. Isang karangalang hindi malilimot ng aking puso’t isipan magpakailanman.

Cover page ng inyong lingkod sa Facebook. Habang nagtatalumpati sa Manila Young Leaders Assembly.

Hinihiling ko na tayo’y tumayong muli sa ikatlong pagkakataon. Alam nyo naman po kung bakit natin ipinagdiriwang ang araw na ito. Ano po ba ang meron sa Lunes? (Sumagot ang mga kalahok nang sabay-sabay ng “Araw ng Maynila”) Bilang pagdiriwang, pakikiisa at pagmamahal sa pinakadakilang lungsod sa buong bansa, kantahin po natin ang Awit ng Maynila.

(Muling nagsabay-sabay na umawit ang lahat ng “Awit ng Maynila”)

Tanging lungsod naming mahal,
tampok ng Silanganan
Patungo sa kaunlaran
at kaligayahan.

Nasa kanya ang pangarap,
dunong, lakas, pag-unlad.
Ang Maynila’y tanging perlas
ng bayan, ngayo’t bukas.

Maynila, O Maynila!
Dalhin mo ang bandila.
Maynila, O Maynila!
At itanghal itong bansa.

Maraming salamat po. Pwede na po kayong magsiupo.

Arch. Dunhill E. Villaruel, direktor ng Youth Development and Welfare Bureau. Kgg. Nino M. dela Cruz, konsehal ng Unang Distrito ng Maynila. Sa officers at coordinators ng Youth Development and Welfare Bureau. Sa kapwa ko kabataan ng Maynila, sabi nga ni Jeorna, isang napakagandang umaga po sa inyong lahat.

Natutunan ko lang ito noong Thursday, kausapin po ninyo ang katabi nyo. Sabihin po ninyo, “be a blessing for me”. (Sabay na sasabihin ng mga kalahok sa kanilang katabi ang nasabing kataga.)

Yung nangyayari sa atin ngayon, ang Manila Young Leaders Assembly, isa siyang blessing para sa akin. Hindi lang para sa akin kundi para sa kabataan ng Maynila. Isang biyayang ipinagkaloob ng Panginoon at ginamit niya ang pamahalaang lungsod ng Maynila, at siyempre pa, ang ating pinakamamahal na ama, Kgg. Alfredo S. Lim.

Napakaraming pinagdaaanan bago marating ang event na ito. 2011, ise-share ko lang, nang simulan namin ang Samahan ng Kabataang Maaasahan o SKM. Hindi ganoon kadali para sa akin na isang taong ayaw maglingkod sa gobyerno, na pamunuan ang isang organisasyong maglilingkod para sa gobyerno at para sa mga kabataan. Maraming testigo at naririto ang mga testigo sa kung gaano kahirap na bumuo ng isang pagkakaibigan, at sa kabila ng pagkakaibigan na iyon ay mabubuo ang isang organisasyong magtataguyod sa gusto ng ating mahal na Alkalde Alfredo S. Lim. Maraming nag-away, maraming nagkatampuhan, maraming hindi nagkaunawaan pero akala ko doon matatapos iyon. Akala ko, wala na. Akala ko, hopeless na. Naging active pa rin ako, hindi naman ako huminto doon. Naging personal ang advocacy ko kasi hindi naman nahihinto sa iisang grupo ang pagmamahal mo sa iyong bayan. Pwede mong dalhin sa pansarili mo. Naging active ako sa social media through Facebook. Sinimulan ko ang isang fanpage, ang Manila Youth Interactive na ako lang ang nagpapatakbo just to inform them sa mga impormasyon at mga balitang kailangan nilang malaman. At noong 2012, October, nang kumatok si Bb. Jeorna sa aming tahanan upang magpatulong sa closing G.I.P. Batch 02-2012. Doon ko lang naalala na meron pala akong naiwanang misyon sa buhay. Naging member rin ako ng isang international organization pero masyado akong lumingon sa global perspective na nakakalimuan ko na mayroon pala akong naiwanan sa sarili kong lungsod. Dito na nabuhay ang SKM, pero naisip ko na gusto ko ng mas matatag pang pundasyon para sa organisasyon kong ito. Kaya sa konsultasyon ko kay Konsehal dela Cruz at Arch. Villaruel na ibahin nang konti ang pangalan ng organisasyon at yun ay naging Katipunan ng Kabataang Maaasahan. Blessing-in-disguise na 150th birth anniversary ni Gat. Andres Bonifacio ngayon, so I want to make this year a memorable year for me and for the organization. Maraming nangyari, politically, sa lungsod ng Maynila. Very sad, pero sabi ko, hindi mahihinto sa isang napakasaklap na katapusan ang pagtulong sa Inang Bayan. Pagkatapos ng eleksyon, masakit man ang kalooban ng marami, ay kailangan naming ipagpatuloy ang kung ano ang nasimulan namin.

Sana mapaabot ng dalawa nating gwapong pinuno ang pasasalamat kong muli kay Mayor Alfredo S. Lim. Isang malaking biyayang 15 times ang laki ng ibinalik ng lungsod ng Maynila sa pagod, determinasyon at paghihirap ng mga kabataan ng Maynila upang itayo ang Katipunan ng Kabataang Maaasahan. At napakaswerte talaga ninyo, napakaswerte, na kasama ko kayo sa biyayang ito kaya narito po kayo ngayon sa lalawigan ng Laguna para maging participant ng Manila Young Leaders Assembly. Palakpakin nyo naman po ang mga sarili ninyo. (Nagpalakpakan ang mga kalahok.)

Ang purpose po ng Manila Young Leaders Assembly ay napakasimple lang. Marami sa atin ang nakalingon sa mga pananaw na masyadong malawak o masyadong malayo tulad ko noon na masyadong nakatingin sa perspective ng ibang kultura at perspective ng ibang lahi. Pero maiisip natin na pwede tayong maging huwarang kabataan kung maglo-localize tayo. That means, pwede tayong maging magaling sa sarili nating perspective dito sa sarili nating lupa at iyon ay ang lungsod ng Maynila.

Ang purpose nito, unang-una, imulat ang lokal na pananaw tungo sa sitwasyon na magpapaunlad ng kabataan. Hindi na tayo lalayo, sa Maynila pa lang, maraming delinkwenteng mga kabataan. Sad to say, marami sa kanila ang nalulugmok sa bisyo, nalulugmok sa kawalan ng pormal na edukasyon. Dito pa lang sa puntong ito, ay makakakuha tayo ng ideya kung paano tayo makakatulong bilang mga susunod na lider ng ating bansa at ng ating lungsod.

Pangalawa ay iangat ang kasaysayan para maging basehan upang makakuha tayo ng mga solusyon. Marami sa atin ang umaamin na hindi magaling sa History. Na nagte-tres sa Philippine History and Government at pumapasang-awa sa Heograpiya, Kasaysayan at Sibika. Hindi ba natin naisip na lagi nating sinasabi, “history repeats itself”, pero kung di maganda ang pinanggalingan nating kasaysayan, gugustuhin pa ba nating maulit ito? Sa pamamagitan ng Manila Young Leaders Assembly, gusto naming ipamukha na napakahalaga ng kasaysayan ng Pilipinas, specifically ng kasaysayan ng lungsod ng Maynila. Masyadong malaki at masyadong mahalaga ang kasaysayan ng ating lungsod sa kasaysayan ng ating bansa. Tandaan natin na tayo ang nagdadala ng bandila ng Pilipinas. Tayo ang korona ng Republika. Kaya’t napakahalaga na tayo mismong mga kabataan ay nagpapahalaga sa sarili nating kasaysayan dahil sigurado ako na nandoon ang solusyon. Nandoon ang solusyon sa lahat ng problema, nandoon ang mga pinakamahalagang factors para makaahon tayo sa kahirapan, makaahon tayo sa kung anong meron tayo at patuloy pa rin nating nararamdaman na naroon pa rin tayo sa kasaysayang iyon.

Ang pangatlo, ang hangarin ng Manila Young Leaders Assembly ay matuto ang kabataan sa kapwa kabataan. Usually, nakikinig tayo sa mga lecture ng mas matatanda pa sa atin. Yung mga tipong fetus ka pa lang, sila, nagtatrabaho na sa professional world. Hangarin ng pagpupulong na ito ang matuto tayo sa isa’t isa. Matuto tayo sa kaalaman ng katabi natin, nasa likod natin, nasa harap natin. Tayo mismo ang matututo sa karunungan ng isa’t isa. Gusto ko, dito sa bulwagang ito, ay iikot ang karunungan, at paglabas natin, ang karunungang ito ay lalaki pa nang lalaki at makakaapekto hindi lang sa animnapung kabataang napili. Maaaring sa inyong mga unibersidad, maaaring sa inyong mga komunidad at maaaring mismo sa inyong mga sariling pamilya ay makakaapekto ang kung anumang natutunan nyo sa katabi ninyo, sa kapwa niyo kabataan na minsa’y stranger sa inyo, pero alam ko, pagtapos ng dalawang araw na ito, magiging kaibigan ninyo sila, magiging kasama nyo sila sa pag-unlad, at magiging kapwa lider nyo sila ng inyong mga organisasyon, sa mga komunidad at sa pamantasan.

Sobrang thankful ako sa City Hall sa napakalaking opportunity na ibinigay sa Katipunan ng Kabataang Maaasahan. Hindi naman hangad na maging miyembro kayong lahat ng organisasyon, bagkus, gusto namin na paglabas natin ng assembly na ito, kami ay magiging maliit ngunit mahalagang instrumento upang ipaalala na ang “TUNAY” na kabataan ay tunay na pag-asa ng Lungsod ng Maynila at ng Republika ng Pilipinas. Maraming salamat po.