November 8, 2016: Ang Petsang Hindi Makakalimutan

Nobyembre 10, 2016Mag-iwan ng puna

2015-category-title-tambuli copy 2016-post-featured-image-marcos-not-a-hero

Taong 2005 noong una akong bigyan ng pambihirang pagkakataon para makapagsulat para sa nakararami. Bilang Mass Communication student, ang pribilehiyong maging parte ng isang outlet na tulad ng student publication ay magkahalong kapangyarihan at responsibilidad. Ang mga panahong iyon ay mapanghamon para sa malayang pamamahayag sa loob ng aking pamantasan kaya hindi mo basta-basta masasabi ang mga bagay na gusto mo o ayaw mo. Sa dalawang taon ng pagiging miyembro ng school paper, masasabi kong nagamit ko ang mga ipinagkatiwalang espasyo sa akin para mabigyan ng kaalaman at maging boses ng mga estudyanteng takot na marinig ang hinaing sa noo’y makapangyarihang mga tao sa pamunuan ng unibersidad.

Tunay na karangalan para sa akin na maging mumunting lingkod ng demokrasya mula pa noong campus journalist pa ako at kahit hanggang ngayon na nakakapagsulat ako sa pamamagitan ng online social media. Ipinagpapasalamat ko ang pribilehiyong ito sa mga nag-alay ng buhay para maiparating ang kani-kanilang ideolohiya at adbokasiya upang maibalik ang demokrasya sa lipunan, lalo na sa libo-libong pwersahang kinitil ang buhay, nawalang katawan (literal na hindi pa nahahanap hanggang sa kasalukuyan) at binusalang bibig para kontrolin ang malayang pamamahayag noong panahon ng Martial Law, ang pinakamadilim na yugto ng ating kasaysayan na naganap sa sapilitang ikatlong termino ng dating pangulong Ferdinand Marcos. Kaya naging masakit para sa akin ang naging hatol ng nakararaming mahistrado ng Korte Suprema na ihimlay na sa wakas ang namayapang diktador sa Libingan ng mga Bayani noong ika-8 ng Nobyembre 2016.

Sila ang ilan sa mga dahilan kung bakit hindi malilimutan ang November 8, 2016 (ABS-CBN News)

Tanghali noon nang marinig ko ang balita ng pag-sang-ayon ng siyam na hukom ng Supreme Court sa Marcos burial. Sinubukan kong iwasan ang lahat ng balitang sumusulpot sa Facebook news feed ko pero tila ayaw ng tadhanang itago sa akin ang masakit na katotohanan. Para sa tulad kong naniniwala sa halaga ng ngayo’y tatlumpung taong gulang nating demokrasya, ang hatol na ilibing ang diktador sa tabi ng iba pang bayani ay matinding insulto sa mga taong ginamit ang pawis, panulat at dugo para ilabas ang Pilipinas sa bangungot na likha niya at ng kanyang mga kaalyado.

Nanaghoy ang puso ko sa pag-usad ng mga oras pagkatapos na ilabas ang desisyon na naging dahilan para sumama ang pakiramdam ko. Sa kabila niyon, naisip kong kailangan kong ipakita ang aking protesta at kailangan kong iparamdam ang aking pagkadismaya. Kahit pa hilong-hilo ay pinilit kong sumabay sa daloy ng social media na nagpo-post ng pinaghalo-halong galit, lungkot, panghihinayang at panlulumo sa tila pagwawalang-bahala ng punong sangay ng Hudikatura sa demokrasyang sila dapat ang nagpoprotekta. Nakakagigil ang mga dahilan ng mga pumabor na mahistrado at tulad ng marami, hindi malunok ng konsensya ko na tila iniba ng mismong mga punong tagapagtanggol ng katarungan ang kahulugan ng salitang bayani para lang mapagbigyan ang walang katuturang paglilibing ni FM sa himlayang hindi siya karapat-dapat.

Hindi ko itinatago na ang nananalaytay sa aking dugo ay Ilokano, ang mga magulang ko ay minsa’y mga lantarang Marcos loyalist at may mga kamag-anak akong kumampanya sa kandidatura ng pagka-bise presidente ni Bongbong Marcos. Sa kabila ng lahat ng iyon, hindi ko itinuring na idolo si Marcos ang buhay ko dahil lang pareho kaming Ilokano. Lumaki ako sa panahong unti-unting itinatayong muli ng bayan ang mga pundasyon ng demokrasya, lumaki sa lipunang umiikot sa napakaraming ideolohiya, relihiyon at politikal na pananaw. Namulat akong naririnig ang iba’t ibang opinyong katulad o kasalungat ng sa akin at mula doon ay namulat din ako sa pagbuo ng sarili kong prinsipyo. Lahat ng ginagawa ko ngayon ay nagagawa ko nang dahil sa demokrasyang muling binuhay ng mga bayaning nagtibag sa diktador na ngayon ay pinagsisiksikang kilalaning bayani sa pamamagitan ng paglilibing sa kanya ng pamilya niya sa Libingan ng mga Bayani. Ibaon man nila ang mga labi niya at bigyan ng “hero’s burial” sa isang sagradong himlayan, hindi nito maililibing ang naging hatol sa kanya ng kasaysayan na hindi kailanman mapapaganda ng tulad ng ginawa nila sa katawan niyang matagal nang naaagnas.

Ang tunay na itsura ng bangkay ng diktador. (Larawan mula sa Agence France Presse)

Masakit mang tanggapin na itatatak ang November 8, 2016 sa talambuhay ng ating bansa sa karima-rimarim na dahilan, binibigyan din tayo nito ng pagkakataon na palakasin pa ang panawagang huwag makalimot sa mga naidulot ng diktadurya sa Pilipinas. Huwag kakalimutan kung sino ang mga namatay, mga nadehado, mga nawawala at mga patuloy na nagpapatatag ng demokrasyang pinagbuwisan nila ng buhay. Huwag din nating kakalimutan ang mga kasabwat sa pagkagahaman, mga bumaluktot ng katotohanan upang bigyang rason ang mga kasalanan, at mga intensyunal na nagbura sa kanilang kamalayan ng mga naganap na karahasan. Higit sa lahat, huwag natin kakalimutan ang mga nakinabang sa kapangyarihan at kayamanan ng mga mamamayan, mga ginamit ang kapangyarihan para pwersahing ibahin ang takbo ng kasaysayan at ang mismong diktador na dahilan kung bakit dumausdos sa lugmok ang ating bayan.

Banta Sa Akin Ay Kadiliman: Isang Pananaw sa Cybercrime Prevention Act of 2012

Oktubre 3, 20121 Puna

Nailathala ang artikulong ito sa unang oras ng pagpapatupad ng Cybercrime Prevention Act of 2012 o ang Batas Republika Blg. 10175. Hindi ko masasabing buo ang aking pagtutol sa nasabing batas sa kabila ng pagiging isang malayang manunulat gamit ang worldwide web. Pero aaminin ko, kinakabahan ako at di maiwasang mapaisip sa pwedeng mangyari.

Ang ama ko ay ipinanganak sa taong unti-unting lumalaya ang Pilipinas sa kamay ng mga Hapon, hudyat ng nalalapit na pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Ang ina ko nama’y ipinanganak sa taong unti-unti nang bumabangon ang bansa sa pagkawasak at unti-unting pagtataguyod ng kalayaang hiwalay sa pamamahala ng Amerika. Ang aking panganay na kapatid ay ipinanganak noong taong nag-uumpisa na ang pakikibaka ng iilan sa nagsisimula nang rehimen ni Pangulong Ferdinand Marcos, ang tinatawag nilang First Quarter Storm. Ilang buwan bago ipatupad ang Martial Law ay ipinanganak ang aking ikalawang panganay na kapatid. Ang ikatlo kong kapatid ay ipinanganak sa panahong masasabing unti-unti nang niyayakap ng marami ang disiplina ng Batas Militar tungo sa Bagong Lipunan. Halos eksaktong dalawang taon pagkatapos ang makasaysayang EDSA People Power Revolution ay ipinanganak ang inyong lingkod, ang nagsusulat ng artikulong ito.

Lumaki ako sa lipunan at kaisipan kung saan ang demokrasya ng bansa ay masayang dinadama ng mga Pilipino. Unang natuto ng mga aral ng kasaysayan sa kwento ng aking mga magulang at mga kapatid, at nagmulat sa akin na gamitin sa produktibong pamamaraan ang kalayaang tinatamasa ko. Heto ako ngayon, malayang nakakapaglahad ng aking saloobin sa ating lipunan. Isang simpleng Pilipinong dinadaan sa makabagong sistema ng pagbabahagi ng impormasyon ang mga karanasan ko sa buhay, masama man o mabuti. Isang payak na manunulat na tinatanggap ang papuri’t kritisismo ng mga taong nakakabasa ng aking mga sinusulat, at pinakikinggan ang kanilang opinyon ukol sa mga paksang nilalahad ng aking artikulo. Hindi man sikat ang aking blog site ay napatunayan kong may ilang bumabasa rito (ang ilan ay mga kaibigan) ang nagiging apektado sa aking mga tala, puno man ng kasiyahan o nalulunod sa poot. Ang maganda rito’y positibo ang pagtanggap nila sa mga ito at mas natutuwa akong marinig sa kanila na may naitutulong ako sa paghahatid sa kanila ng kaalaman.

Sa una’y hindi ako nabahala sa napapabalitang pagsasabatas ng Cybercrime Prevention Act of 2012, na noo’y hinahain pa sa Kongreso bilang Senate Bill No. 2796 at House Bill No. 5808. Ang alam ng karamihan ay isa itong batas na magpapalawig ng parusa sa mga nakakaganap na krimen sa loob ng worldwide web o gamit ang Internet. Ngunit sumingaw ang mga butas nito nang pirmahan ni Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III bilang batas ang nasabing panukala. Ilang oras bago mailathala ang artikulong ito’y lalong dumami ang Pinoy Internet users na tumuligsa at kumondena sa Anti-Cybercrime Law dahil sa mga probisyong hahadlang sa ating kalayaan sa pamamahayag. Marami ang nagsasabing kinikitil ni Pangulong Aquino ang kalayaang minsang pinaglaban ng kanyang mga magulang na sina dating Senador Ninoy Aquino at dating Pangulong Cory Aquino. Dito na ako nabahala nang kaunti.

Tulad ng aking mga sinabi, malaya akong nakakapagsulat dahil sa ganitong paraan ay nae-exercise ko ang kalayaan sa pamamahayag. Hindi naiwan sa pagiging campus journalist noong college ang pagsusulat kaya naging bahagi na ito ng aking buhay sa pamamagitan ng Aurora Metropolis. Pero tila nagiging horror movie ko ang batas na ito sa ilang mga kadahilanan. Tila nagkaroon ng limitasyon ang mga paksang dapat kong sulatin. Hindi ako ang tipong brutal sa salita kapag naglalabas ng sama ng loob sa pamahalaan, bagkus, tinitipa ko ito sa magaan ngunit malinaw na pagpapaliwanag. Magkagayunman, masyadong vague o kalat ang pakahulugan ng Anti-Cybercrime Law na maaaring magbigay ng maling interpretasyon dito. Kahit pa nasa napakamabait na anyo ng artikulo ang aking isulat ay maaaring makasuhan pa ako ng libel dahil sa nilahad ko lang ang alam kong tama o nararapat.

Konti lang ang takot ko sa bagay na ito dahil kaya kong manindigan para sa mga sinusulat ko. Ang malaking takot ko lang ay ang ginagawa nitong impact sa lipunang aking ginagalawan na maaaring magdulot ng anarkiya. Ang pagha-hack ng Anonymous Philippines sa mga website ng pamahalaan ay parang sa pelikulang V For Vendetta lang dati kong napapanood. At sa nangyayaring hidwaang ito, hindi imposible ang mga ganoong eksena sa ating pulitika at bansa sa kabuuan.

Umaandar na ang orasan ng sinasabing isang panibagong banta sa ating kalayaan. Tanging oras na lang ulit ang makapagsasabi sa kapalaran ng Pilipinas sa pagpapatupad ng Cybercrime Prevention Act of 2012.

Pansamantala, ang araw na ito’y magdidilim ang Internet community ng Pilipinas.

Sino Na Si Ninoy Sa Atin Ngayon?

Agosto 27, 2011Mag-iwan ng puna

Ang aking kauna-unahang video entry para sa Aurora Metropolis patungkol sa ika-28 taong pagkamatay ng sinasabing “the greatest president we never had”. Isang paggunita at pampagising sa mga Pilipino kung para saan ang kamatayan ng magiting na si Senador Benigno “Ninoy” Aquino, Jr.

Pahabol: Paumanhin kung ngayon ko lang nailathala ang video na ito na nagawa ko pa noong mismong Agosto 21. Masyado lang po akong naging abala sa mga bagay-bagay. Magkagayunman, hindi naman siguro limitado lang sa Agosto 21 ang paggunita sa kanyang kamatayan.