2014 YEARENDER: #fortheloveofheritage

Disyembre 27, 2014Mag-iwan ng puna

Minsan kong nabanggit sa isa sa aking mga Facebook post noong 2013 na gugulatin ko ang buong mundo sa 2014. Nang bitawan ko ang mga salitang iyon, bukas ang aking isipan sa realidad na binigyan ko ng pinakamalaking hamon ang aking sarili bilang isang Manilenyo at bilang isang Pilipino. Nagdaan nga ang tatlong daan at animnapu’t limang araw, masasabi kong hindi naging basta-basta ang taong magtatapos. Sa kabila niyon, hindi naman ako nabigo sa aking binitawang pangako. Katuwang ang daan-daang indibidwal na aking nakasalamuha, ipinagmamalaki kong sabihin na ginulat ko ang daigdig ngayong 2014.

Rescue, revive, relive Escolta!

Ilang buwan mula nang lisanin ko ang paglilingkod bilang kabataang lider ng pamahalaang lokal ng Maynila ay dinala ako ng aking mga prinsipyo sa isang tagong kalye sa tabi ng Ilog Pasig. Ang Escolta ay nakilala bilang isa sa mga pinakaunang pangunahing kalsada sa Pilipinas at siyang nagsilbing pangunahing pook pang-kalakalan ng bansa noong ika-19 dantaon. Kaiba sa kanyang katanyagan sa nakaraang apat na siglo, ang Escolta ngayon ay tinuturing na lamang bilang isang simpleng kalye sa Maynila na hindi nabigyan ng nararapat na pagkilala sa kanyang mga naging kontribusyon sa lipunan. Gamit ang kakayahang hinubog ng tadhana sa nakalipas na mga taon ay tumulong ako sa muling pagbuhay ng makasaysayang lugar na ito. Kasama ang mga kapanalig sa Heritage Conservation Society-Youth (HCS-Y) at Escolta Commercial Association Inc. (ECAI), naipalawig sa taong ito ang awareness campaign upang makilala ng mas nakararami ang Escolta. Bawat buwan ay naitatampok sa telebisyon, pahayagan, Internet at social media ang Escolta. Dahil dito’y mas dumami na ang mga taong gusto siyang makilala nang lubusan at karamihan sa kanila ay mga kabataan. Marami pang dapat gawin pero tiwala akong mapagtatagumpayan namin ito.

#selfiEscolta

Sa mga event na in-organize ko, ang #selfiEscolta noong July 5 na ang masasabi kong pinaka-makahulugan sa lahat. Bilang kauna-unahang street heritage festival sa Maynila, ibinandera namin sa madla ang kahalagahan ng Escolta sa pamamagitan ng sunod-sunod na tour, art market at night concert. Sa kabila ng muntikan nang pagka-postpone nito at iba pang naging problema, aberya at pagsubok habang dinadaos ang #selfiEscolta, ipinagpapasalamat ko sa Maykapal na naging matagumpay ang event na ito. Nagbukas ito ng mas maraming oportunidad upang dayuhin at kilalanin ng mga kapwa Pilipino at banyaga ang Escolta.

Boses ng Escolta

Nasanay akong magsalita sa harap ng maraming tao bilang youth leader ng lungsod. Ngayong taon, malugod kong ibinahagi sa marami ang lumalaking adbokasiya ng Escolta Revival Movement. Mula PLM, La Salle Dasma at UST hanggang Inquirer, TV5 at ANC, ginamit ko ang aking kakayahang mangaral upang ilahad kung gaano kaimportante ang Escolta sa kasaysayan at kung paano makakatulong ang sambayanan sa muli nitong pagsigla.

Mula Antipolo hanggang Iloilo

Bilang aktibong kasapi ng HCS-Y ay nagkaroon ako ng pagkakataong mapasyalan ang maraming lugar kung saan makikita ang mga kayamanang hindi matutumbasan ng modernisasyon at bagong teknolohiya. Ito ang mga istrukturang naging saksi ng pagbabago ng ating lipunan ay nananatiling nakatindig at ipinapakita kung gaano karangya ang Pilipinas noon. Nariyan ang mga bahay sa Malabon, ang Santos House ng Antipolo, ang aking muling pagbabalik sa makasaysayang lungsod ng Malolos at ang napakagandang downtown ng Iloilo City.

Mula artista hanggang Arsobispo

Hindi sumagi sa aking mga ambisyon ang makilala, makamayan at makausap ang mga personalidad na magiging mahalagang bahagi ng kasaysayan sa hinaharap. Sabi ko nga, kung panahon lang ngayon ng Kastila o Amerikano, masasabi ko nang napakasuwerte kong indio. Nakadaupang-palad ko ang anak ni Comedy King Dolphy na si Eric Quizon upang hingiin ang basbas ng pamilya upang itampok ang kanyang dakilang ama sa Escolta. Hindi ko aakalaing makakasama ko sa adbokasiya ang tanyag na arkitektong si ICOMOS Philippines president Arch. Dominic Galicia. Nakausap at nakatext ko rin sa ilang pambihirang pagkakataon si MMDA Chairman Francis Tolentino. Naging personal na kaibigan naman namin ang butihing administrator ng Intramuros na si Atty. Marco Sardillo. Nakakamangha rin na makamusta ang dalawang mayor ng Maynila: sina Hon. Alfredo Lim at dating Pangulong Joseph Estrada. Higit sa lahat, nakakataba ng puso ang mahawakan ang kamay, maka-selfie at biglaang maimbitahan nang personal sa kanyang Noche Buena ng Inyong Kabunyian, Luis Antonio Cardinal G. Tagle, ang arsobispo ng Maynila.

Kung ano-ano

Patuloy pa rin akong nagsusulat, bagaman hindi gaanong makapag-post sa Aurora Metropolis. Pinipilit ko pa ring tuparin ang aking pangarap na makagawa ng libro karamay ang naluluma ko nang laptop at ilang tasa ng kape. Baka next time na lang. Hindi rin mawawala ang mga inuman session, magdamagang heart-to-heart conversation sa ilang mga kaibigan at ang magmahal-at-mahalin moments. Masarap ding malasing paminsan-minsan basta kasama ang mga taong pinagkakatiwalaan mo. Natututo na akong tumawid sa manipis na pisi para magtagumpay. Naniniwala pa rin ako sa tuwid na daan. Kahit di nagsisimba, marunong pa rin akong magdasal sa Kanya sa mga oras ng problema at saya. Masaya ang buhay at walang dahilan para malugmok sa kalungkutan.

Pangarap para sa Maynila

Pinili kong mahalin ang lungsod ng Maynila dahil alam kong karapat-dapat siyang mahalin. Bilang kabisera ng Pilipinas, pinapangarap ko ang mas maganda at mas maunlad na siyudad kung saan ang lahat ay nabubuhay nang payak at maligaya. Sa kabila ng patuloy na pagbura sa mga importanteng bakas ng kanyang nakaraan, hangad kong mamulat ang lahat – ang gobyerno at mga kapwa ko Manilenyo – sa katotohanang ang pagpapahalaga sa kasaysayan ay kaakibat ng pag-unlad ng ating tanging lungsod sa kinabukasan. Hindi lahat ng luma ay hindi na kapaki-pakinabang.

Pasasalamat at pagkilala

Hindi matatapos ang artikulong ito nang hindi nagpapasalamat sa lahat ng naging bahagi ng aking paglalakbay sa taong magtatapos.

Salamat sa aking mga kasama sa HCS-Y, lalong lalo na sa pamunuan at mga aktibong kasapi dito. Patuloy nating ipaglaban ang karapatan ng mga kayamanan ng ating bayan. Mabuhay po kayo!

Salamat sa mga namumuno sa ECAI, lalong lalo na kina Ms. Cely Sibalucca, Ms. Marites Manapat, at kina Sir Robert at Ms. Lorraine Sylianteng sa lahat ng tulong at suportang binibigay ninyo sa inyong lingkod habang ginagawa ang aking mga dapat gawin sa Escolta.

Salamat sa mga taong kumikilala sa Escolta at patuloy na kumikilala sa makulay na nakaraan, kasalukuyan at hinaharap ng minamahal nating Queen of Manila’s Streets. Darating ang panahon na makakamit din niya ang karangalang nararapat para sa kanya.

Salamat sa Heritage Conservation Society sa pangunguna nina Ms. Gemma Cruz-Araneta at Mr. Ivan Henares sa pagtitiwala sa mga kabataan upang maging sundalo ng ating adbokasiya.

Salamat sa aking mga kaibigan: Cherry Aggabao, Prof. Neriz Gabelo, Macky Macarayan, outgoing PLM-College of Mass Communication dean Ludmila Labagnoy, Stephen John Pamorada, Clara Buenconsejo at Jericho Carrillo ng HCS-Y; Sir Marco Sardillo, Marcus Luna, Christopher Hernandez, at Herbert Eamon Bacani at Albert Ampong ng HBOX.

Salamat sa’yo Escolta dahil dama kong ako’y iyong pinagkakatiwalaan. Mananatili ako sa’yo hangaang sa iyong muling pagsigla.

Salamat sa aking pamilya na patuloy na umuunawa sa akin. Sa kabila ng pagsubok na ating nararanasan ngayon, nawa’y manatili tayong malakas at manalig sa Maykapal. Kaya natin ito!

At ang pinakahuli, maraming salamat sa ating Panginoong Hesukristo, sa ating Inang Maria at Poong Sto. Nino. Salamat po sa pagbibigay Ninyo ng tuloy-tuloy na biyaya, sorpresa at talento upang gawin ang aking misyon sa mundong ito. Patuloy po Ninyong basbasan ang aming lungsod at tanging bansa ng pagpapala at lakas upang harapin ang mga pagsubok. Inaalay po namin ang tagumpay ng aming bayan sa Inyong karangalan. Amen.

Halos katumbas ng pagmamahal sa ating pamilya at Diyos ang pag-ibig natin sa ating bayan. Hangad ko na mas maraming Pilipino ang magmahal sa bansang ito sa darating na taon, lalo pa’t isa ito sa mga mahahalagang sangkap ng kaunlaran. Ang 2014 ay isang pahiwatig na tayo, bilang Pilipino ay nabubuhay nang may dahilan at ito ay para mahalin ang bayang ipinagkatiwala sa atin ng Langit. Sana’y pahalagahan natin ito.

DEMOLISYON: Kasama ka ba sa Gumigiba ng Lipunang Manilenyo at Kasaysayan ng Pilipino?

Setyembre 24, 2013Mag-iwan ng puna

Maraming nagsasabi na walang kasing ganda ang Maynila noon. Sa napakaraming larawang nagkalat sa Internet at social media, maiisip at para bang kaiinggitan natin ang mga taong nabuhay sa mga panahong ang lungsod ay tinaguriang Milan ng Asya at Perlas ng Silangan. Malinis na mga kalsada, eleganteng mga gusali’t istruktura, organisadong pamahalaan at payak ngunit maayos na pamumuhay. Libo-libong litrato ang nagsilbing mga bintana ng engrandeng nakaraan ng Maynila bilang isa sa mga sentro ng sining at komersyo sa Asya Pasipiko.

Ngunit nasaan na ba ang kanyang angking kagandahan ngayon?

Sinasagasaan ng globalisasyon ang mga bakas ng mayaman nitong kasaysayan sa makabagong panahon. Maigting man ang mga hakbang ng iilan na ibalik ang kaayusan pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, tila nanaig din ang paglaganap ng kahirapan at krimen na unti-unting nagpapalubog sa mga alaala ng lumang lungsod. Natabunan nito ang mga pangarap na muling iangat ang karangalan ng Maynila at ipanatali sa magandang estado ang mga gusali’t istrukturang naging saksi sa kanyang kadakilaan na binuo’t pinangalagaan ng daan-daang taon.

Ang Manila Metropolitan Theater na modelo ng eleganteng sining at pagtatanghal sa kalakhan noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano ay nalalapit nang mabuwag. Karamihan sa mga tagong magagarbong bahay ng mga mayayamang Tsinoy sa Binondo ay abondonado na’t nagkukusa nang sumuko dahil sa kalumaan. Ang mga sinehang nagbigay daan sa mga ginintuang pelikula ng ating lahi sa Avenida, Recto at Quiapo ay nawalan na ng kinang at naging kanlungan na ng kahalayan. Kahit papaano’y naiaangat nang muli ang marangyang Calle Escolta na kilalang sentro ng kalakalan ng bansa noong umpisa ng ika-19 na siglo, bagaman nangangailangan ito ng mas maigting pang suporta. Ang pinakamasaklap sa lahat, ang makasaysayang Jai Alai Fronton Building sa Taft Avenue na isa sa mga naging mahalagang bulwagang pangkapulungan sa pagbuo ng pamahalaang Komonwelt, ang dating punong tanggapan ng Manila Electric and Light Company (MERALCO) sa Kalye San Marcelino sa distrito ng Ermita na namamahala sa elektrisidad at nagpapatakbo sa mga tranvia sa lungsod noon; at ang tahanan ni Dr. Pio Valenzuela sa Calle de Lavezares sa distrito ng San Nicolas kung saan inilimbag ang peryodikong “Kalayaan” na naging instrumento sa paglaki ng Katipunan ni Gat. Andres Bonifacio ay hindi na maibabalik pang muli sa mapa ng Maynila dahil sa kapabayaan ng mismong gobyerno at ng mga mamamayang inatasang mag-aruga sa mga ito.

Sa kabilang banda, ang demolisyon ay tila isang positibong simbolismo, lalo na sa pagpapanatili ng matatag pang pundasyon ng ating pamahalaan. Naging malaking bahagi dito ang social media at ang sambayanang Pilipinong gumagamit ng Internet na kung tawagin ay mga netizen. Ang paggamit ng mga mambabatas sa pork barrel ay hindi na bagong isyu hanggang sa bumulusok ang nag-aalab na damdamin ng marami noong Agosto 26 na tinaguriang “Million People March” na nagsimula sa isang simpleng post sa Facebook at pagpirma sa online petition sa website na Change.Org. Sa tagumpay nito’y kasalukuyan nang dumadaan sa proseso ang ligalidad ng paggiba sa sistema ng pork barrel at nang maidirekta ang pondo ng bayan sa dapat nitong kalagyan. Resulta din nito ang panukalang ikansela sa loob ng anim na taon ang ikaanim na artikulo sa probisyon ng Saligang Batas, ang pagbuwag sa dalawang kapulungan ng lehislatura na umano’y magdudulot ng kaayusan sa istruktura ng ating gobyerno. Ngunit habang patuloy na gumugulong ang mga pagbabago, mananatili tayong maghihintay at magtitiis sa loob ng isang parte ng nabubulok na gusaling unti-unti nating pinagtutulungang sirain at palitan ng mas malinis at matatag na bahagi.

Hindi na natin maibabalik ang dati, pero hindi pa huli ang pagtama sa mali.

Masyadong abala ang mga kabataan sa napakaraming bagay na kung minsan ay hindi nila nabubuksan ang isipan sa kahalagahan ng kasaysayan sa lipunang ginagalawan. Kaya naman ilalapit ng Katipunan ng Kabataang Maaasahan (KKM), kasama ang United Architects of the Philippines Student Auxiliary – Pamantasan ng Lungsod ng Maynila Chapter (UAPSA-PLM) ang pagkakataon para sa kabataang Manilenyo na bigyang importansya ang mga lugar na bahagi ng makulay na kasaysayan ng lungsod na nanganganib nang mabuwag o di kaya’y habambuhay na lang na masisilayan sa mga aklat at pahayagan.

Pinamagatang “Demolisyon”, ang aktibidad na ito ay katatampukan ng mga tagapagsalita mula sa iba’t ibang sektor na may malasakit sa heritage sites ng Maynila. Kabilang din dito ang ilang mga personalidad na magmumulat sa atin sa iba pang dimensiyon sa likod ng salitang ‘demolisyon’ na nagaganap sa ating lipunan. Gaganapin ito sa ika-18 ng Oktubre 2013, Biyernes, ikasiyam ng umaga hanggang ikalima ng hapon sa Bulwagang Leandro V. Locsin, National Commission for Culture and the Arts (NCCA) Building, Gen. Luna Street, Intramuros, Manila. Bukas ito sa lahat ng kabataan at lahat ng gustong maging bahagi ng pagbabalik ng sigla sa lungsod ng Maynila.

Para sa ilang importanteng mga detalye, bisitahin ang aming opisyal na Facebook fanpage, http://www.facebook.com/KKMOrgManilaOfficial. Para sa mga katanungan at reservation, mangyaring tumawag o mag-text sa 0915-921-4334, o mag-email sa KKMOrganizationManila@gmail.com.

Gibain ang prinsipyo ng ‘demolisyon’.

FAST POST #27: Hindi Ako Pumunta sa #MillionPeopleMarch

Agosto 26, 2013Agosto 26, 20131 Puna

Ang panawagang nag-udyok sa lahat para manawagan sa pagtatanggal ng pork barrel sa sistema ng pamahalaan.

Dumaragsa na ang sambayanan. (MULA SA ABS-CBN NEWS)

Ang pagsusuot ng puti ay simbulo ng pakikiisa. (MULA SA ABS-CBN NEWS)

Si Juana Change laban sa pork barrel. (MULA SA ABS-CBN NEWS)

Sa nakalipas na linggo ay naging malakas ang panawagan ng mga nagmamalasakit na mamamayan para ibasura ang Priority Development Assistant Fund (PDAF) ng mga mambabatas. Ang PDAF, o mas kilala bilang ‘pork barrel’, sa mga nagdaang panahon ay naging malaking dahilan ng maraming senador at mga kinatawan upang samantalahin ang pondo ng gobyerno na dapat ay napupunta sa mga serbisyong makakabuti sa mga nasasakupan nilang distrito o sektor. Matagal na itong putik na ibinabato sa lehislatura ngunit dahil wala namang konkretong patunay sa mga alegasyong ito ay nananatili itong patay na iskandalo sa loob ng kani-kanilang mga bulwagan. Pero dumating sa eksena ang pangalang Janet Lim Napoles, ang sinasabing may-ari ng napakaraming non-government organizations (NGOs) na ginagamit upang maka-kulimbat ng pondo mula sa pork barrel ng mga mambabatas. Ang masakit pa rito, lumalabas na si Napoles ay may direktang koneksyon sa mga ito, sapat upang malaya siyang nakakakuha ng napakalaking halaga ng pera sa pamahalaan para sa kanyang pansariling interes. Sa pagsabog ng kontrobersiyang ito ay nagsimula nang mag-init ang maraming mamamayan, at sa pamamagitan ng social media, ang hinaing ng iilan ay naging nakakabinging hiyaw ng sambayanan, sapat upang ang pork barrel ay tuluyan nang ilibing sa kasaysayan ng sistema ng pamahalaan.

Ngayong araw na ito, ika-26 ng Agosto 2013, Araw ng mga Bayani, ay ginaganap ang #MillionPeopleMarch sa Luneta at sa iba pang kabisera ng Pilipinas. Ang pagtitipong ito ang naging tugon ng mga pribadong indibidwal, sa tulong ng mga tunay na nagmamalasakit na grupo sa mas matindi pang sigaw upang i-abolish ang PDAF. Hindi man dapat tawaging isang ‘political rally’ o isa na namang ‘people power’ para patalsikin si Pangulong Noynoy Aquino, ang #MillionPeopleMarch ay isang pagsasama-sama upang iparinig sa kasalukuyang administrasyon at sa mga mambabatas ang tinig ng iisang bansa hinggil sa isang realidad na harap-harapang sumasampal sa kanila. Isa itong panawagan na maging ang Presidente ay nakikiisa sa diwa upang maging malinis at gawing mas kapita-pitagan ang istruktura ng gobyerno pagdating sa paggamit ng kaban ng bayan. Isa itong pamamaraan upang ilihis ang kinabukasan ng Pilipinas sa mas marami pang buwayang tulad ng ilang senador, kongresista o isa pang ganid na Napoles na umaabuso sa kaluwagan ng sistema ng pagpapaabot ng tulong sa mga Pilipino.

Binalak kong pumunta sa Luneta ngayon, pero biglang sumagi sa isip ko na huwag na lang pala. Hindi ako pumunta sa #MillionPeopleMarch dahil alam kong mas magiging maingay ang aking utak at mga daliri sa panawagang ito gamit ang Internet at social media. Maaaring ang magiging presensiya ko roon ay makakaapekto sa ingay ng maraming nagmamalasakit na Pilipino, sa tingin ko, mas makakatulong akong ilantad sa mas marami nating kababayan ang adbokasiyang ito sa paraaang maaabot ko sila gamit ang aking Facebook account.

Hindi ako pumunta sa #MillionPeopleMarch para lang makakita ng mga sikat na personalidad. Hindi ako pumunta ng #MillionPeopleMarch hindi dahil ayokong makasama ang mga aktibistang may pansariling interes na lagi na lang galit o gusto laging pinapatalsik ang kung sinumang nakaupo sa Malakanyang. Hindi ako pumunta sa #MillionPeopleMarch para lang masabing bahagi ako ng kasaysayan pero ang totoo’y nakatayo lang ako roon at magmaganda.

Hindi ako pumunta sa #MillionPeopleMarch dahil mas makakabahagi ako ng mga taong nasa Luneta bilang isa sa milyon-milyong nagmamartsa sa loob ng online community. Mula rito, kaya kong makatindig sa paglaban sa pork barrel sa pamamagitan ng pagmamartsa ng aking mga daliri at pagsigaw ng aking isip. Sana lang, sa mga hindi pupunta ng #MillionPeopleMarch, maging bahagi sana kayo ng ating online march upang maging konektado ang martsa ng mga nasa Luneta laban sa pagtatanggal ng pork barrel, isang labang babago sa mukha ng gobyerno at isang labang magliligtas sa magandang kinabukasan ng susunod nating salinlahi sa hinaharap.

#AbolishPDAF #AbolishPorkBarrel #MillionPeopleMarch