“Kung hindi dahil sa amin, wala ka dyan sa kinalalagyan mo.”

Kultura nating mga Pilipino ang tumanaw ng utang na loob sa mga tao’t grupong tumulong sa atin. Isa itong kaugaliang masasabing natatangi sa isang bansang nagsimula sa wala’t nakatanggap ng tulong at suporta mula sa iba pang bansa.

Ngunit may tanong na bumabagabag sa ilan sa atin: kailan nga ba natatapos ang utang na loob? Ito ba ay panghabambuhay o sa limitadong panahon kung kailan natumbasan na nito ang halaga ng naitulong ng pinagkakautangan mo ng loob?

Sa larangan ng paglilingkod bayan, paano kung ang isang tao’y nagbitiw sa kanyang pwesto sa isang samahang nagbigay sa kanya ng maraming koneksyon at pagkakataon, matatawag mo ba ang taong ito na “walang utang na loob”? Matatawag bang “oportunista” ang taong ito na ginamit ang mga koneksyon at pagkakataon upang iangat ang sarili at adbokasiyang pinaglalaban niya? “Makasarili” bang matatawag ang hindi pakikiisa sa grupong para sa kanya, marahil, ay hindi na direktang nakalinya sa kanyang paniniwala?

Ang pagtulong ay hindi kailanman sinusukat sa kung gaano kalaki ang kailangang ibalik sa’yo ng taong tinulungan mo. Hangga’t alam mong nakatulong ka nang taos-puso, nanatili man ito sa piling mo o bumitiw upang tumahak sa kabilang panig ng buhay, dapat mo itong ipagpasalamat. Hayaan mong palayain siya na dala ang lahat ng koneksyon at oportunidad na naibigay mo. Mas nakakagaan ng pakiramdam kung nakita mong umunlad siya at ang mga natulungan niya dahil sa mga naitulong mo.

Sa mga natulungan, walang dapat ikabahala kung ginamit mo ang koneksyon at pagkakataon sa mga akmang sitwasyon kahit pa hindi direktang apektado ang grupong dati mong kinabibilangan. Hindi lahat ng oportunista ay mapang-abuso. Hindi lahat ng bumibitiw ay tuluyang sumusuko. Hangga’t alam mong natulungan mo ang sarili mo at mas nakakatulong ka sa mas marami tulad ng kung paano ka nakatulong noong nasa loob ka pa ng dati mong samahan, hindi mo ito dapat na ipagdamdam.

Kung ano man ang naging resulta ng iyong pagtulong o pagtanaw ng utang na loob, hayaan mong tadhana o ang kasaysayan mismo ang humusga rito.

#